'Follow the money'

Mantan TKP P&P SPRM,  Dato' Sri Zakaria Jaffar  berkongsi pengalaman beliau mengendalikan skandal Perwaja.

SATU persoalan yang seringkali ditimbulkan oleh banyak pihak, dan tidak ketinggalan juga ahli-ahli politik adalah, mengapa Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM) mengambil masa yang lama untuk menyiasat satu-satu kes.

Siasatan kes rasuah bukan mudah. Bukan seperti kes-kes jenayah yang lain. Ada kes rasuah boleh disiasat dengan cepat. Ada kalanya ia akan mengambil masa yang lama. Kemungkinan bertahun-tahun.

Bagaimanapun hasil program transformasi SPRM, kebelakangan ini kebanyakan kes dapat diselesaikan dengan segera. Bermakna dalam tempoh 12 bulan. Laporan Tahunan 2014 SPRM menunjukkan 85 peratus berjaya disiapkan dalam tahun semasa iaitu dalam tempoh 12 bulan. Ada juga kes yang mengambil masa yang lama, bergantung pada kerumitan.

Minggu ini saya akan berkongsi pengalaman saya mengendalikan skandal Perwaja.

Skandal Perwaja pernah menjadi isu besar satu masa dahulu. Ia bermula apabila syarikat berkaitan kerajaan itu mengalami kerugian berbilion ringgit, dipercayai akibat penyelewengan dan salah urus syarikat. Siasatan dibuat secara bersepadu antara BPR (sebelum SPRM dibentuk pada tahun 2009) dan Polis Diraja Malaysia. Ia juga mendapat nasihat perundangan daripada Jabatan Peguam Negara.

Saya sendiri terlibat dalam siasatan kes ini yang menyaksikan pengarah urusannya, mendiang Tan Sri Eric Chia didakwa di mahkamah atas kesalahan pecah amanah melibatkan RM76.4 juta. Pertuduhan dibuat pada 9 Februari 2004 setelah lebih lapan tahun siasatan dibuat bagi mencari bukti dan keterangan.

Saya tidak berhasrat mengulas panjang kes ini kerana ini telah diputuskan oleh mahkamah. Pada 26 Jun 2007, Tan Sri Eric Chia dibebaskan kerana isu teknikal. Beliau meninggal dunia ketika rayuan sedang dibuat ke atas keputusan mahkamah.

Apa yang ingin saya kongsi adalah pengalaman menarik menjalankan siasatan berprofil tinggi yang amat rumit dan merentas sempadan. Ini merupakan kes terawal yang mana kaedah 'money trail' dibuat. Pada masa itu, siasatan sebegini dikenali sebagai 'follow the money'.

Pergerakan wang yang diperoleh daripada kesalahan dikesan dan dituruti ke mana ia pergi. Terlalu banyak transaksi, dokumen dan saksi terlibat. Siasatan perlu mengumpulkan bukti melibatkan transaksi bank yang rumit di negara Jepun, Switzerland, Hong Kong dan China. Saksi-saksi di luar negara perlu dikesan dan dirakam percakapan menggunakan bantuan daripada agensi penguat kuasa negara lain. Seperti yang saya sebutkan tadi, selama lebih lapan tahun BPR bekerja keras menjalankan siasatan.

Skandal Perwaja merupakan kes pertama di Malaysia yang menggunakan peruntukan di bawah Akta Bantuan Bersama Dalam Perkara Jenayah 2002 atau MACMA 2002. Kesan daripada kes ini, beberapa pindaan telah dibuat dalam Akta Keterangan 1950 bagi membolehkan keterangan saksi yang direkod di luar negara dapat diterima di mahkamah Malaysia.

Proses itu juga melibatkan Mutual Legal Assistance (MLA) di mana SPRM perlu memperoleh kebenaran atau 'consent' Peguam Negara jika ingin mendapatkan keterangan saksi di luar negara. Ini cabaran kepada SPRM dalam menjalankan siasatan.

Saya berharap orang ramai akan memahami keperluan perundangan ini apabila menilai keberkesanan fungsi dan amanah yang diletakkan ke atas SPRM.